دگزامتازون

موارد مصرف:
سرکوب اختلالات التهابی و آلرژیک - تشخیص بیماری کوشینگ - هیپرپلازی مادرزادی آدرنال - ادم مغزی مرتبط با سرطان - تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی - بیماری روماتیسمی و غیره.

راهنماییهای عمومی جهت مصرف صحیح دارو:
- این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران جداً خودداری نمایید.
- دوره درمان را کامل نمایید و بدون اطلاع پزشک دارو را قطع نکنید و دوز آن را تغییر ندهید.
- در صورت داشتن نارسایی کلیوی ویا کبدی، قبل از مصرف حتما با پزشک خود مشورت نمایید.

استفاده در کودکان
کورتیکواستروئیدها عقب ماندگی رشد وابسته به دوز در نوزادی ، کودکی و نوجوانی ایجاد می کنند ، که ممکن است غیر قابل برگشت باشد. لذا مزایای استفاده از دارو باید به صورت فردی در نظر گرفته شود.

استفاده در سالمندان
عوارض جانبی شایع کورتیکواستروییدهای سیستمیک ممکن است در سنین بالا با عواقب جدی تری مانند پوکی استخوان، فشار خون بالا، هیپوکالمی، دیابت، استعداد ابتلا به عفونت و نازک شدن پوست همراه باشد.
لذا بررسی مرتب بالینی برای آنها لازم است.

مقدار مصرف:
مقدار مصرف هر دارو را پزشک تعیین می نماید، اما مقدار مصرف معمول دارو به شرح ذیل است:
• بزرگسالان :
۴/۰ تا ۲۰ میلی گرم بصورت تزریق عضلانی، یا تزریق وریدی آهسته ، یا انفوزیون وریدی.

ادم مغزی :دوز اولیه ۱۶-۸ میلی گرم وریدی سپس هر ۶ ساعت ۵ میلی گرم وریدی یا عضلانی ، تا زمانی که نتیجه رضایت بخش به دست بیاید. پس از آن، دوز باید به تدریج در عرض ۵ تا ۷روز کاهش یابد.

مننژیت باکتریایی: قبل یا همراه با اولین دوز درمان ضد میکروبی٬ ۳/۸ میلی گرم تزریق وریدی هر ۶ ساعت به مدت ۴ روز.
برای درمان موضعی :
• داخل مفصل: ۳- ۶/۱ میلی گرم مفاصل بزرگ
۸/۰ – ۶/۰میلی گرم مفاصل کوچک

intrabursally• : ۳- ۶/۱ میلی گرم.
• در غلاف تاندون : ۸/۰ – ۳/۰ میلی گرم.
زمان تکرار این تزریق ممکن است از هر ۵ – ۳ روز تا هر ۳-۲ هفته متفاوت باشد.

به عنوان قطره رکتال در موارد کولیت اولسراتیو: ۴ میلی گرم رقیق شده در ۱۲۰ میلی لیتر سالین.

کودکان :
مقدار مصرف مورد نیاز متغیر است ولی دوز معمول روزانه mg/kg۴/. – ۲/۰ می باشد.

روش مصرف
دگزامتازون تزریقی ممکن است به صورت داخل وریدی ، زیر جلدی، یا عضلانی، تزریق داخل ضایعه، مفصل و بافت نرم تجویز شده باشد. تزریق داخل وریدی باید به آرامی در طی چند دقیقه انجام شود.تزریق داخل مفصلی باید تحت شرایط به شدت آسپتیک انجام گیرد. جهت انفوزیون وریدی، از محلول تزریقی سدیم کلراید ویا محلول تزریقی دکستروز برای رقیق سازی دارو می توان استفاده نمود. برای نوزادان، مخصوصا نوزادان نارس، حتما باید از محلولهای فاقد مواد نگهدارنده جهت رقیق سازی دارو استفاده شود.

عوارض جانبی:
هر داروبه موازات اثرات درمانی مفیدی که دارد ممکن است باعث بروز بعضی عوارض ناخواسته نیز شود. اگرچه همه این عوارض در یک فرد دیده نمی شود لیکن در صورت بروز عوارض ذیل و یا هر عارضه دیگر با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید:
سرکوب محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال، سرکوب رشد در نوزادی، کودکی و نوجوانی، بی نظمی قاعدگی و آمنوره، چهره کوشینگوئید، هیرسوتیسم، افزایش وزن،افزایش اشتها، افزایش حساسیت و شدت عفونت با سرکوب علائم و نشانه های بالینی،کاهش پاسخ ایمنی، عود سل نهفته، پوکی استخوان، پارگی تاندون، اختلال مایع و الکترولیت ،احتباس آب و سدیم ، فشار خون بالا، از دست دادن پتاسیم، اختلالات عاطفی (مانند تحریک پذیری، سرخوشی، افسردگی و خلق ناپایدار، و افکار خودکشی)، واکنش های روانی، اختلالات رفتاری، اضطراب، اختلالات خواب، و اختلال در عملکرد شناختی از جمله گیجی و فراموشی ،افزایش فشار داخل چشم، گلوکوم، پاپیلوادما، نازک شدن قرنیه و یا صلبیه، تشدید بیماری های ویروسی یا قارچی چشم، سوء هاضمه، زخم معده همراه با سوراخ شدن و خونریزی، پانکراتیت حاد، کاندیدیازیس، اختلال دربهبودی زخم ، آتروفی پوست، کبودی، تلانژکتازی، استریا، افزایش تعریق ، آکنه، حساسیت( شامل آنافیلاکسی) - لکوسیتوز - ترومبوآمبولی.

مسمومیت:
در صورت مصرف اتفاقی بیش از مقدار توصیه شده سریعا به پزشک و یا مراکز درمانی مراجعه نمایید.

هشدار ها :
- استفاده از دگزامتازون به تنهایی یا به همراه سایر داروهای شیمی درمانی در سرطان خون به ندرت باعث ایجاد سندرم لیز تومور(TLS) شده است ، لذاباید با احتیاط فراوان مصرف شود.

- عوارض روانی شدید ممکن است با مصرف دارو رخ دهد. به خصوص اگرفرد دچار خلق و خوی افسرده و یا افکار خودکشی باشد.
- سابقه اختلالات شدید عاطفی در بیماران و یا در وابستگان درجه اول آنها.
-ممکن است پس از تزریق دارو٬ واکنشهای آنافیلاکسی جدی، مانند ادم حنجره ، کهیر و برونکواسپاسم، به خصوص در بیماران با سابقه آلرژی رخ دهد.
- این دارو نباید برای موارد ضربه به سر و یا سکته مغزی استفاده شود.
- در درمان سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS) ٬ مصرف دارو باید در دو هفته اول شروع بیماری آغاز گردد.
- قطع دارو بعد از درمان طولانی مدت، جهت جلوگیری ازنارسایی حاد آدرنال باید به تدریج صورت گیرد .
- از آنجائیکه آدرنوکورتیکوستروئیدها ابتلا به عفونت و شدت آن را افزایش می دهند و موجب پنهان ماندن علائم آن می شوند، نباید در بیماران مبتلا به عفونت های حاد مانند سپتی سمی و سل مصرف شوند، مگر اینکه شرایط بیمار مخاطره آمیز باشد.
- افراد در معرض خطر ابتلا به سرخک و افرادی که بدون سابقه قطعی آبله مرغان هستند وکورتیکواستروییدهای سیستمیک مصرف می کنند٬ باید از تماس شخصی نزدیک با فرد مبتلا به آبله مرغان و یا ویروس هرپس زوستر خودداری نمایند ، در غیر این صورت، اقدامات فوری پزشکی ضروری است.

موارد احتیاط:
مصرف این دارو در بیماران ذیل باید با احتیاط و مراقبت ویژه صورت گیرد:
- پوکی استخوان.
- فشار خون بالا یا نارسایی احتقانی قلب.
- اختلالات شدید عاطفی یا سابقه ابتلا به آن.
- دیابت و سابقه خانوادگی آن.
- سابقه داشتن سل.
- گلوکوم.
- میوپاتی القاء شده با کورتیکواستروئید.
- نارسایی کبد.
- نارسایی کلیه.
- صرع.
- زخم گوارشی.
- میگرن
- هجوم انگلی خاص مخصوصا آمیبیاز.
- اختلال رشد.
- بیماران مبتلا به سندرم کوشینگ
- در درمان التهاب غلاف تاندون ، باید تزریق در فضای بین غلاف تاندون و تاندون انجام شود.

تداخلات دارویی:
در صورت مصرف همزمان این دارو با سایر داروها و مخصوصا داروهای ذیل با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید:

ریفامپیسین، ریفابوتین، افدرین، کاربامازپین، فنیل بوتازون، فنوباربیتال، فنی توئین، پریمیدون٬ آمینوگلوتتیمید٬ عوامل کاهنده قند خون (از جمله انسولین)، داروهای ضد فشار خون، گلیکوزیدهای قلبی ٬ دیورتیک ها٬ استازولامید، کاربنوکسولون ها٬ کومارین٬ سالیسیلاتها.